मित्रांनो आजच्या या आर्टिकल मध्ये मी तुम्हाला संत ज्ञानेश्वर महाराजां विषयी माहिती मराठीत देणार आहे. तसेच मी तुम्हाला Sant Dnyaneshwar Information in Marathi याबद्दल पण माहिती देणार आहेत.
मित्रांनो मी तुम्हाला संत ज्ञानेश्वर महाराज यांच्या जीवना बद्दल संपूर्ण माहिती देणार आहे. तर मित्रांनो सुरु करूया आजचा आर्टिकल म्हणजेच Sant Dnyaneshwar Information in Marathi.
अनुक्रम
Sant Dnyaneshwar Information in Marathi – संत ज्ञानेश्वर माहिती मराठीत
संत ज्ञानेश्वर हे तेराव्या शतकातील अलौकिक प्रतिभा व अद्वितीय व्यक्तिमत्त्व असणारे सर्व श्रेष्ठ संत होते. संत ज्ञानेश्वर हे मराठी संत, कवी, तत्त्वज्ञ आणि नाथ संप्रदायाचे योगी होते. Bhagavad Gita भाष्य करणारी ज्ञानेश्वरी आणि अमृतानुभव ही त्यांची रचना आहे. आणखी एक रचनासंग्रह हा मराठी साहित्यातील मैलाचा दगड मानला जातो.
विठ्ठल गोविंद कुलकर्णी आणि रुक्मिणी यांच्या चार मुलांपैकी ज्ञानेश्वर हे दुसरे होते. महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जिल्ह्यातील पैठणजवळ गोदावरी नदीच्या काठावरील आपेगाव गावातील एक धार्मिक जोडपे. विठ्ठलपंतांनी आपला वेळ वेद आणि शास्त्रांच्या अभ्यासात व्यतीत केला. कालांतराने या जोडप्याला चार अपत्ये झाली: सन १२७३ मध्ये निवृत्ती, १२७५ मध्ये ज्ञानदेव, १२७७ मध्ये सोपान आणि १२७९ मध्ये चौथी मुलगी मुक्ताबाई.
Sant Dnyaneshwar Early Life
ज्ञानेश्वरांचे वडील विठ्ठलपंत हे सन्यास घेऊन पुन्हा गृहस्थाश्रमात परतले होते. समाजात प्रवेश केल्यानंतर त्यांना निवृत्ती, ज्ञानदेव, सोपान व मुक्ताबाई ही चार मुलं जमली. त्याच वेळी समाजाने विठ्ठल पंत तसेच त्यांच्या संपूर्ण कुटुंबाचा अतोनात छळ केला. संन्यासाची मुलं म्हणून त्यांना समाजाने वाळीत टाकले होते.
अशा प्रकारे आळंदीत विठ्ठलपंत आणि रुक्मिणीबाईंच्या देखरेखीखाली मुलं वाढत होती. जे अत्यंत धार्मिक आणि देवाला समर्पित होते. त्यावेळच्या परंपरेनुसार जेव्हा निवृत्तिनाथ धागा समारंभासाठी निघाले तेव्हा विठ्ठलपंतांनी ब्राह्मणांना तसे करण्याची विनंती केली; परंतु संन्यास घेतल्यानंतर कौटुंबिक जीवन सुरू करणे हे शास्त्रांच्या आदेशाच्या विरुद्ध असल्याचे त्यांनी ठामपणे सांगितले म्हणून ते सर्व कोणताही समारंभ करण्याच्या विरोधात होते.
विठ्ठलपंतांनी ब्राह्मणांना निरनिराळ्या प्रकारे विनवणी केली आणि आपल्याकडून झालेल्या पापाचे प्रायश्चित्त करण्यासाठी काहीतरी सुचवावे अशी विनंती केली; पण ब्राह्मणांमधील सनातनी घटक एक इंचही मागे हटून धागा सोहळ्याला परवानगी द्यायला तयार नव्हते – शेवटी त्यांनी सर्व धार्मिक पुस्तकांचा संदर्भ दिला आणि सांगितले की, जर विठ्ठलपंतांनी केलेल्या महापापातून मुक्त व्हायचे असेल तर , त्यांनी आणि त्यांची पत्नी रुक्मिणीबाई यांनी गंगा आणि यमुनेच्या संमेलनात आपल्या प्राणांची आहुती द्यावी.
विठ्ठलपंत जे खरोखरच एक ईश्वरभिमानी होते त्यांनी ब्राह्मणांचा एकमताने निर्णय मान्य केला आणि आपल्या पत्नीसह प्रयाग येथील गंगा आणि यमुनेच्या पवित्र पाण्यात उडी मारली. त्यावेळेस निवृत्तीनाथ 10 वर्षांचे असतील आणि बाकीचे अजून लहान असतील. आता, निवृत्ती, त्यांचा मोठा भाऊ तीन लहान मुलांसाठी पालकांसारखा होता. चारही मुले अतिशय हुशार आणि धर्मनिष्ठ होती.
Sant Dnyaneshwar Maharaj’s Writings
संत ज्ञानेश्वरांनी लहान वयापासून लोक नींदे कडे लक्ष न देता अध्यात्मिक प्रगती केली. संत ज्ञानेश्वर हे ज्ञानाचे मूर्तिमंत प्रतीक होते. संत ज्ञानेश्वर विठ्ठलाचे परम भक्त होते. ज्ञानेश्वरांनी वयाच्या अवघ्या सोळाव्या वर्षी मराठीतील सर्वश्रेष्ठ ग्रंथ ” ज्ञानेश्वरी” ची रचना केली. ज्ञानेश्वरीला भावार्थ दिपिका असे म्हणतात.
ज्ञानेश्वरांनी संस्कृत भाषेतील ज्ञान ज्ञानेश्वरीच्या माध्यमातून प्राकृत भाषेत आणले. ज्ञानेश्वरी सर्व सत्रातील लोकांना भुरळ घालते. ज्ञानेश्‍वरीतील सुमारे नऊ हजार ओळी यांमधील भक्तीचा ओलावा, विचारांची संपन्नता अतुलनीय आहे. ज्ञानसूर्य संत ज्ञानेश्वरांचा तत्वज्ञानातील सर्वश्रेष्ठ ग्रंथ अनुभवामृत किंवा अमृतानुभव हा स्वरचित ग्रंथ आहे.
त्यामधील आठशे गोळ्या त्यांच्या या प्रतिभेची खोली व्यक्त करतात. संत ज्ञानेश्वरांनी आशय संपन्न व प्रत्यक्ष अनुभूती संपन्न अभंग ही पाठाची रचना करून मराठीचा अभिमान वाढवला. ज्ञानेश्वरांचा हरिपाठ हा उत्कृष्ट ईश्वरी नामस्मरणाचा नाम पाठ आहे. ज्ञानेश्वरांनी शेवटच्या अध्यायात ज्ञानदेवांनी विश्वकल्याणासाठी प्रार्थना अर्थात पसायदान लिहिले. संत ज्ञानेश्वरांच्या कोणत्याही रचनेत त्यांच्या कुटुंबावर समाजाने केलेले अत्याचार जाणवत नाही.
Sant Dnyaneshwar Samadhi
मित्रांनो आशा ह्या महान संताने वयाच्या एकविसाव्या वर्षी आळंदी येथे इंद्रायणी नदीतीरी संजीवन समाधि घेतली. तेराव्या शतकातील ज्ञानेश्वरांचे कार्य पाहून आज प्रत्येकाचे मन अचंबित होते.
FaQ:
संत ज्ञानेश्वरांनी काय केले?
बहिरट, ज्ञानेश्वर हे मराठी भाषेत लेखन करणारे पहिले philosopher होते. वयाच्या 16 व्या वर्षी, त्यांनी 1290 मध्ये ज्ञानेश्वरी रचली, जी Bhagavad Gita भाष्य आहे जी नंतर वारकरी संप्रदायाचा मूलभूत ग्रंथ बनली.
संत ज्ञानेश्वरांनी समाधी का घेतली?
शरीर सांसारिक क्रियांपासून दूर जाते आणि आत्म-ध्यानात मग्न राहते. संत ज्ञानेश्वर कार्यात मग्न असताना त्यांच्या जीवनात ते आंतरिक समाधी अवस्थेत राहिले. लोकांना मृत्यूच्या गहन सत्याचा चिंतन करण्यास प्रेरित करण्यासाठी त्यांनी संजीवन समाधी घेतली.
संत ज्ञानेश्वरांनी स्वतःला झोपडीत का कोंडून घेतले?
गावातील लोक त्याच्याशी खूप वाईट वागायचे आणि शिवीगाळही करायचे. तिथल्या कोणीही त्याची काळजी आणि संतांसारखी वागणूक दिली नाही. या घटनांमुळे तो खूप दुखावला गेला आणि याचे त्याला इतके वाईट वाटले की त्याने स्वतःला झोपडीत कोंडून ती घटना विसरण्याचा प्रयत्न केला.
आज काय पहिले:
मित्रांनो आजच्या या आर्टिकल मध्ये मी तुम्हाला संत ज्ञानेश्वर यांच्या विषयी संपूर्ण माहिती दिली आहे. तसेच मी तुम्हाला Sant Dnyaneshwar Information in Marathi याबद्दल पण माहिती दिली आहे. त्या सोबत मी तुम्हाला Sant Dnyaneshwar Early Life, Sant Dnyaneshwar Maharaj’s Writings and Sant Dnyaneshwar Death याची देखील माहिती दिली आहे. तर मित्रांनो आज आपण इथेच थांबूया पुन्हा भेटू पुढच्या आर्टिकल मध्ये एका नवीन विषयावर माहिती सोबत.